काठमाडौं । अमेरिकामा नोभेम्बर ५ मा राष्ट्रपतिको निर्वाचन हुँदैछ  । रिपब्लिकनबाट डोनाल्ड ट्रम्प र डेमोक्रेटिक पार्टीबाट कमला ह्यारिस चुनावी मैदानमा छन् ।

यी दुईबीच कडा प्रतिस्पर्धा छ । यद्यपि, तिनीहरूको भाग्य केही महत्त्वपूर्ण राज्यहरूको हातमा छ ।अमेरिकी राष्ट्रपतिको चुनावमा, सम्पूर्ण देशमा सबैभन्दा बढी मत प्राप्त गर्ने उम्मेद्वार विजयी हुँदैन । यसको सट्टा, दुवै दलका उम्मेदवारहरूले सबै ५० राज्यहरूमा चुनाव जित्न प्रतिस्पर्धा गर्नुपर्छ ।प्रत्येक राज्यमा तथाकथित इलेक्टोरल कलेजहरूको सेट संख्या हुन्छ, आंशिक रूपमा जनसंख्यामा आधारित । यसरी ५३८ इलेक्टोरल कलेज छन्  । जसमध्ये २७० वा सोभन्दा बढी जित्ने उही विजेता हो ।दुई बाहेक सबै राज्यमा, सबैभन्दा धेरै मत प्राप्त गर्ने उम्मेदवारलाई सबै इलेक्टोरल कलेज भोट दिइन्छ । धेरैजसो राज्यहरू कुनै न कुनै पार्टीतर्फ झुकेका छन् । त्यसैले उम्मेदवारहरूले आफ्नो ध्यान लगभग एक दर्जन राज्यहरूमा केन्द्रित गर्छन् जहाँ उनीहरूले जित्ने सम्भावना छ । यिनलाई युद्धभूमि वा स्विङ स्टेट भनिन्छ ।राष्ट्रिय स्तरमा उम्मेदवारले अधिकतम मत प्राप्त गर्न सक्छ । हिलारी क्लिन्टनले जस्तै सन् २०१६ मा राष्ट्रिय स्तरमा सबैभन्दा बढी मत प्राप्त गरेकी थिइन्  । तर उनी इलेक्टोरल कलेजको चुनावमा हारेकी थिइन्  ।

यस वर्ष ६ वटा स्विङ स्टेट छन्, जसमा सबैको नजर छ :

१. पेन्सिलभेनिया
इलेक्टोरल कलेजको १९ मत छ  । पेन्सिल्भेनियालाई बलियो प्रजातान्त्रिक (डेमोक्रेटिक) गढ मानिन्छ  । तर हालका वर्षहरूमा यो रंग परिवर्तन भएको देखिन्छ ।वर्तमान राष्ट्रपति जो बाइडेन यहाँका हुन् । पछिल्लो पटक सन् २०२० मा बाइडेन यहाँ १.२ प्रतिशत मतान्तरले विजयी भएका थिए  । १३ मिलियन जनसंख्या भएको राज्यमा ट्रम्पले २०१६ मा जितेका थिए ।फिलाडेल्फिया र पिट्सबर्ग जस्ता रस्ट बेल्ट शहरहरूका लागि परिचित पेन्सल्भेनिया दशकौंदेखि यसको औद्योगिक उत्पादन आधारमा निरन्तर गिरावटको कारण समस्यामा परेको छ । ट्रम्प र ह्यारिसले पूर्वी राज्यमा बारम्बार प्रचार गरेका छन् । पूर्व राष्ट्रपतिले ग्रामीण गोरा जनसंख्यालाई लुकाउने प्रयास गर्दैछन् र साना सहरहरूमा आप्रवासीको संख्या बढ्दै गएको चेतावनी दिएका छन् ।
ह्यारिसले भर्खरै पूर्वाधारको सफलताको चर्चा गरिरहेकी छिन् र पिट्सबर्गमा उनले उत्पादनमा  १०० बिलियन डलर लगानी गर्ने योजनाको रूपरेखा प्रस्तुत गरिन्, राज्यका बासिन्दाहरूको लागि एक प्रमुख मुद्दा ।

२. जर्जिया
जर्जियामा १६ इलेक्टोरल कलेज भोट छ । यो दक्षिण–पूर्वी राज्य डोनाल्ड ट्रम्पको पहिलो कार्यकालको अन्त्यमा चुनावी मुद्दा थियो र यो विवाद अझै जारी छ । २०२० मा जो बाइडेनको जितपछि ट्रम्पले चुनावमा हस्तक्षेप गर्ने प्रयास गरेका थिए । जर्जियाका अभियोजकहरूले ट्रम्पलाई यो आरोप लगाएका छन् । तर, यस मुद्दाको सुनुवाइ निर्वाचनसम्मका लागि स्थगित गरिएको छ  ।जर्जियालाई रातो राज्य मानिन्थ्यो । सन् १९९२ मा बिल क्लिन्टनपछि जर्जियामा कुनै पनि डेमोक्रेटले राष्ट्रपतिको चुनाव जितेका छैनन्  । तर पछिल्लो पटक रिपब्लिकन बहुमतको यो राज्यमा जो बाइडेन विजयी भएका थिए  । बाइडेन मात्र ०.२३ प्रतिशत बहुमतले विजयी भएका छन्  । जनसांख्यिकीय परिवर्तन र जनसंख्या परिवर्तनले यस राज्यमा पनि डेमोक्र्याटहरूलाई बलियो बनाउँदैछ । तर, यस पटक धेरै सर्वेक्षणमा बाइडेन पछाडि र ट्रम्प अगाडि छन्  । तर, अहिले डेमोक्र्याटकी उम्मेदवार कमला ह्यारिस चुनावी मैदानमा छिन्, यो समीकरण फेरिन सक्छ  ।

३. उत्तरी क्यारोलिना
यहाँ १६ इलेक्टोरल कलेज मतहरू छन् । दक्षिणपूर्वी राज्यमा सन् १९८० यता डेमोक्र्याटिक पार्टीले एकपटक मात्रै जित हासिल गरेको छ । तर यसपटक राज्य आफ्नो हुने ह्यारिसको विश्वास छ । १० करोडभन्दा बढी जनसङ्ख्या भएको राज्यले निरन्तर वृद्धि गरिरहेको छ  । यसबाट प्रजातन्त्रवादीले फाइदा उठाइरहेका छन्  ।राज्यको रिपब्लिकन गभर्नेटरको उम्मेद्वारको घोटालाले पार्टीका अधिकारीहरूलाई रिसाएको रूपमा ट्रम्पका लागि मामिलाहरू अझ जटिल भएका छन् । यसले ट्रम्पलाई नजिकको प्रतिस्पर्धामा हार्न सक्ने चिन्ता बढेको छ ।

४. मिशिगन
यहाँ १५ इलेक्टोरल कलेज भोटहरू छन् । ट्रम्पले सन् २०१६ मा मिशिगन जितेका थिए  । यद्यपि, बाइडेनले २०२० मा यो राज्य जित्यो । तर यस पटक, ह्यारिसले २ लाख बलियो अरब–अमेरिकी समुदायको समर्थन गुमाउने जोखिम छ । जसले गाजामा इजरायल–हमास युद्धको बाइडेनको भूमिकाको निन्दा गरेको छ ।

५. एरिजोना
त्यहाँ ज्ञज्ञ इलेक्टोरल कलेज भोटहरू छन् । पछिल्ला केही चुनावको नतिजाले एरिजोनालाई स्विङ स्टेट मानेको छ । १९५२ मा राष्ट्रपति चुनाव पछि, एरिजोना रिपब्लिकन पार्टीको गढ मानिन्थ्यो । सन् २०२० अघि सन् १९९६ मा डेमोक्र्याटिक पार्टीले यहाँ एकपटक मात्र हार बेहोरेको थियो  । पछिल्लो पटक यहाँ जो बाइडेनले डोनाल्ड ट्रम्पलाई १० हजार ४५७ मतले पराजित गरेका थिए  । लोकतान्त्रिक मत विभाजन नभए यसपटक पनि यहाँ डेमोक्रयाटिक पार्टीले जित्ने बताइएको छ  । यद्यपि, ट्रम्पले ह्यारिस प्रशासनको अध्यागमन नीतिसँग असन्तुष्ट एरिजोनन्सलाई फिर्ता लिने आशा राखेका छन् । एरिजोना मेक्सिकोसँगको सिमाना जो यहाँको सर्वेक्षणमा ट्रम्प दुई प्रतिशत अंकले अगाडि छन्  ।

६. विस्कन्सिन

विस्कन्सिन एकदम ठूलो स्विङ राज्य हो । यहाँ १० इलेक्टोरल कलेज भोटहरू छन् । सन् २०१६ मा ट्रम्प यहाँ थोरै मतान्तरले विजयी भएका थिए भने २०२० मा यहाँ थोरै मतान्तरले हारेका थिए  । यो एक मात्र राज्य थियो जहाँ एक पार्टीले २०२२ मा सिनेट दौड जित्यो, तर द्दण्द्दण् मा राष्ट्रपति चुनाव हारे ।विस्कॉन्सिनलाई स्विङ स्टेटको रूपमा लिइए पनि, सांख्यिकीय रूपमा डेमोक्र्याटिक पार्टीले यहाँ धेरै पटक जितेको छ । तर, ट्रम्पले यो राज्यलाई पनि जितेको ठानिरहेका छन्  । उनको पार्टीको ग्रीष्मकालीन राष्ट्रिय सम्मेलन यहीँ भयो  । पूर्व राष्ट्रपतिले सुरुमा बाइडेनविरुद्ध अग्रता लिएका थिए भने ह्यारिस चुनावी मैदानमा आएपछि अवस्था बदलिएको छ ।